مراحل بازیافت پلاستیک و بازیافت در ایران
پلاستیک به دلیل مقاومت، انعطاف‌پذیری و ارزانی قیمت تا حد زیادی در صنایع مختلف استفاده می‌شود، اما متأسفانه موجبات آلودگی محیط زیست و خسارات جبران ناپذیر برای جانداران، زیستگاه‌ها را فراهم کرده است. به عنوان مثال، پلاستیک‌ها علاوه بر اینکه در طول زمان تجزیه نمی‌شوند، باعث آلودگی هوا، آب و خاک شده و باعث کاهش کیفیت آنها می‌شوند. همچنین، پلاستیک‌هایی که در طبیعت پخش می‌شوند می‌توانند برای حیات وحش و انسان‌ها خطر ساز باشند؛ بطور مثال، اشکال پلاستیکی می‌توانند عوارض جدی بر سلامت جانداران و حتی انسان‌ها داشته باشند، از جمله اینکه به عنوان غذا توسط موجودات دریایی خورده شوند و باعث مرگ آنها شوند.
به همین دلیل، مسئله کاهش استفاده از پلاستیک‌ها و جایگزینی آنها با مواد قابل بازیافت و یا قابل تجزیه بسیار مهم است. همچنین اصلاح رفتار ما به شیوه استفاده از پلاستیک‌ها و دور انداختن آنها در جای نامناسب و همچنین فرایند و مراحل بازیافت پلاستیک، نقش بسیار مهمی در کاهش تاثیرات منفی پلاستیک بر محیط زیست خواهد داشت.
فرآیند بازیافت پلاستیک
بازیافت پلاستیک فرآیندی است که با استفاده از تکنولوژی و ماشین آلات خاص، مواد پلاستیکی را مجدداً به صورت دانه‌ای یا شکل‌پذیر، بازیافت و به کاربردهای مختلف برمی‌گردانند.این روش هم به عنوان یک راه حل جهت کاهش آلودگی محیط زیست و هم به عنوان منبعی برای تولید مواد اولیه، بسیار مفید است. در بازیافت پلاستیک، در ابتدا پلاستیک‌ها جمع‌آوری می‌شوند و سپس به قطعات کوچک تقسیم می‌شوند. سپس، این قطعات به شکل گرانول‌های پلاستیکی به فرآیند بازیافت می‌روند. در نهایت، این گرانول‌ها برای تولید محصولات پلاستیکی جدید استفاده می‌شوند.
از محصولاتی که از پلاستیک بازیافتی تولید می‌شوند می‌توان به شیشه‌های آبمیوه، تخته های روکش دار، لوله‌های پلی‌اتیلن، ساک های خرید قابل استفاده مجدد، بطری‌های پلاستیکی، میز و صندلی‌های پارچه‌ای، کفپوش‌های پلاستیکی، جعبه‌های نگهداری غذا و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
هر ساله مقدار زیادی پلاستیک در سراسر جهان تولید می شود و این باعث شده تا بازیافت پلاستیک بسیار مهم و ضروری باشد. بازیافت پلاستیک علاوه بر کاهش آلودگی محیط زیست، به توسعه اقتصاد نیز کمک می کند. در واقع بازیافت پلاستیک، منجر به صرفه جویی در هزینه‌های تولید و بهبود کیفیت محصولات می‌شود.
در نتیجه، با افزایش آگاهی همگان در مورد مزایای بازیافت پلاستیک و استفاده از محصولات بازیافتی، می توان به کاهش مقدار زباله های پلاستیکی و حفاظت از محیط زیست کمک کرد.
مراحل بازیافت پلاستیک
مراحل بازیافت پلاستیک شامل چند مرحله اصلی هستند که به صورت خلاصه در زیر توضیح داده می‌شود:
- جمع‌آوری: در این مرحله، پلاستیک‌هایی که برای بازیافت مناسب هستند، جمع‌آوری می شوند. این پلاستیک‌ها ممکن است شامل بطری‌های پلاستیکی، کیسه‌های خرید، لوازم التحریر و دیگر وسایل پلاستیکی باشند.
- جداسازی: پس از جمع‌آوری، پلاستیک‌هایی که قابل بازیافت هستند باید جداسازی شوند. برای مثال، پلاستیک‌هایی که شامل چندین نوع پلاستیک مختلف هستند باید جدا شوند.
- خرد کردن: پلاستیک‌هایی که قابل بازیافت هستند، باید خرد شوند تا به قطعات کوچکتری تقسیم شوند.
- شستشو: پس از خرد کردن، قطعات پلاستیکی باید شسته شوند تا از هرگونه آلودگی و ذرات ریز در آنها خلاص شوند.
- گرانول‌سازی: در این مرحله، قطعات پلاستیکی خرد شده به گرانول‌های پلاستیکی تبدیل می‌شوند. این گرانول‌ها به عنوان ماده اولیه در تولید محصولات پلاستیکی جدید استفاده می‌شوند.
- تولید محصول: در نهایت، با استفاده از گرانول‌های پلاستیکی تولید محصولات پلاستیکی جدید به صورت دانه‌ای یا شکل‌پذیر صورت می‌گیرد.
مراحل بازیافت پلاستیک با توجه به نوع پلاستیک، میزان آلودگی و سایر عوامل ممکن است متفاوت باشد، اما در همه مراحل مهم‌ترین هدف کاهش آلودگی محیط زیست و بازیافت مواد پلاستیکی است.
بازیافت پلاستیک در ایران و مراحل بازیافت آن
در ایران، بازیافت پلاستیک به عنوان یکی از راه‌های کاهش آلودگی محیط زیست و افزایش استفاده مجدد از منابع طبیعی مورد توجه قرار گرفته است. اما هنوز ظرفیت کافی برای بازیافت پلاستیک در ایران فراهم نیست و بسیاری از پلاستیک‌های مصرفی به صورت غیرقانونی دور ریخته می‌شوند.
در حال حاضر، بسیاری از شهرداری‌ها در ایران به منظور جمع‌آوری پلاستیک و سایر زباله‌ها، سامانه‌هایی راه‌اندازی کرده‌اند. همچنین برخی شرکت‌ها و موسسات خصوصی نیز در زمینه بازیافت پلاستیک فعالیت می‌کنند. با این حال، هنوز بسیاری از افراد در ایران به علت کمبود آگاهی و همچنین عدم دسترسی به فضاهای مناسب برای جمع‌آوری پلاستیک، زباله‌های خود را به صورت نامناسب دور می‌اندازند. لذا لازم است که به افزایش آگاهی عمومی و ساختاردهی بیشتر در زمینه بازیافت پلاستیک در ایران توجه شود.
در ایران، بسیاری از شرکت‌های تولید کننده پلاستیک نیز به دلیل هزینه‌های بازیافت بالا و عدم تضمین بازار فروش برای محصولات بازیافتی، به این روش علاقه ندارند. لذا لازم است که دولت و سایر نهادها تحریک‌کننده‌های مناسبی را برای جذب شرکت‌های خصوصی در زمینه بازیافت پلاستیک فراهم کنند.
به طور کلی، با توجه به افزایش جمعیت و رشد صنعت در ایران، افزایش بازیافت پلاستیک به عنوان یک راه حل جهت کاهش آلودگی محیط زیست و افزایش استفاده مجدد از منابع طبیعی بسیار ضروری است. بنابراین، دولت و نهادهای مربوطه باید ضمن ایجاد سیاست‌هایی جهت تشویق به بازیافت پلاستیک، ظرفیت‌های مورد نیاز را برای جمع‌آوری و بازیافت پلاستیک در سطح شهری و کشوری فراهم سازند.
خط بازیافت پلاستیک شامل چندین دستگاه می‌شود که هر کدام به منظور انجام یک مرحله از فرآیند بازیافت طراحی و ساخته شده‌اند. برخی از این دستگاه‌ها عبارتند از:
- دستگاه جمع‌آوری پلاستیک: این دستگاه برای جمع‌آوری پلاستیک از زباله‌های شهری، سایر کسب و کارها و صنایع استفاده می‌شود.
- دستگاه خردکن: با استفاده از این دستگاه، پلاستیک‌های جمع‌آوری شده به اندازه کافی خرد شده و آماده فرآیند شستشو می‌شوند.
- دستگاه شستشو: در این دستگاه، پلاستیک‌های خرد شده با استفاده از آب و مواد شوینده شسته می‌شوند تا از آلودگی‌ها و ذرات ناخالصی پاک شوند.
- دستگاه خشک‌کن: پس از شستشو، پلاستیک‌های شسته شده در این دستگاه خشک می‌شوند تا آماده مراحل بعدی باشند.
- دستگاه غربالگری: در این دستگاه، پلاستیک‌های خشک شده براساس اندازه فیلتر می‌شوند و ذرات ناخالصی را جدا می‌کنند.
- دستگاه آسیاب: پلاستیک‌های خشک و غربال شده در این دستگاه به قطعات کوچکتری خرد می‌شوند.
- دستگاه گرانول‌ساز: در نهایت، پلاستیک‌های خرد شده در این دستگاه به قطعات کوچکتری با نام گرانول تبدیل می‌شوند و برای استفاده مجدد در صنعت پلاستیک مناسب می‌شوند.
لازم به ذکر است که بسته به نیاز و حجم بازیافت پلاستیک، ممکن است برخی از دستگاه‌های فوق برای فرآیند بازیافت استفاده نشوند و یا دستگاه‌های دیگری هم مورد استفاده قرار بگیرند.
